Grampanchayat Budget Passbook : नक्कीच, ग्रामपंचायतीच्या निधी आणि खर्चाबद्दल सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे: ग्रामपंचायतीचा अर्थसंकल्प: गावाच्या विकासाचा आरसा ग्रामपंचायत हा ग्रामीण विकासाचा कणा आहे. गावाच्या विकासासाठी ग्रामपंचायतीला सरकारकडून निधी मिळतो. हा निधी कसा मिळतो, कसा खर्च होतो, याची माहिती प्रत्येक गावकऱ्याला असणे आवश्यक आहे.
ग्रामपंचायतीचा अर्थसंकल्प कसा ठरतो? Grampanchayat Budget Passbook
- ग्रामविकास समितीची बैठक: दरवर्षी ऑक्टोबर किंवा नोव्हेंबर महिन्यात ग्रामविकास समितीची बैठक होते. या बैठकीत गावातील
- आरोग्य, शिक्षण, महिला कल्याण, स्वच्छता यांसारख्या महत्त्वाच्या विषयांवर चर्चा होते.
- निधीचा अंदाज: त्यानंतर, गावाकडे असलेला निधी आणि सरकारकडून मिळणाऱ्या निधीचा अंदाज घेतला जातो.
- अंदाजपत्रकाचा मसुदा: या आधारे अंदाजपत्रकाचा मसुदा तयार केला जातो.
- पंचायत समितीकडे मंजुरीसाठी: ग्रामपंचायतीच्या अंदाजपत्रकाचा मसुदा 31 डिसेंबरपूर्वी पंचायत समितीकडे मंजुरीसाठी पाठवला जातो.
- राज्य सरकारची मंजुरी: पंचायत समिती हे अंदाजपत्रक राज्य सरकारकडे मंजुरीसाठी पाठवते.
ग्रामपंचायतीला निधी कुठून मिळतो?
ग्रामपंचायतीला केंद्र आणि राज्य सरकारकडून विविध योजनांद्वारे निधी(Grampanchayat Budget Passbook) मिळतो.
- एकूण 1100 हून अधिक योजनांमधून गावांना अनुदान दिले जाते.
- कोणत्या गावाला कोणती योजना लागू होईल, हे त्या गावाच्या भौगोलिक परिस्थितीवर अवलंबून असते.
- राज्य सरकारच्या योजनांसाठी 100% निधी राज्य सरकार देते.
- केंद्र सरकारच्या योजनांसाठी 60% निधी केंद्र सरकार देते, तर उर्वरित 40% निधी राज्य सरकार देते.
‘ई-ग्राम स्वराज’ अ‍ॅप: पारदर्शक कारभाराचे साधन
- 23 एप्रिल 2020 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘ई-ग्राम स्वराज’ हे मोबाईल अ‍ॅप लाँच केले.
- या अ‍ॅपमुळे ग्रामपंचायतीच्या आर्थिक व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता वाढली आहे.
- गावकऱ्यांना ग्रामपंचायतीच्या कामकाजाची माहिती सहज मिळते.
ग्रामपंचायतीचा खर्च तपासण्याची पद्धत Grampanchayat Budget Passbook :-
- ‘ई-ग्राम स्वराज’ अ‍ॅप डाउनलोड करा: गुगल प्ले स्टोअरवरून ‘e-Gram Swaraj’ अ‍ॅप डाउनलोड करा.
- अॅपमध्ये माहिती भरा: अ‍ॅप उघडल्यानंतर राज्य, जिल्हा, पंचायत समिती आणि गावाचे नाव निवडा.
- माहिती भरून ‘सबमिट’ करा.
अ‍ॅपमधील पर्याय:
- ER Details – ग्रामपंचायतीतील निवडून आलेल्या सदस्यांची माहिती.
- Approved Activities – मंजूर विकासकामांचा तपशील.
- Financial Progress – आर्थिक व्यवहार आणि खर्चाचा अहवाल.
‘Financial Progress’: या पर्यायावर क्लिक केल्यावर निवडलेल्या आर्थिक वर्षात गावासाठी मंजूर झालेला निधी आणि त्याचा खर्च यांचा तपशील पाहता येतो. गावासाठी मंजूर निधी, प्रत्यक्षात खर्च झालेला निधी आणि कोणत्या योजनेंतर्गत किती रक्कम खर्च झाली, याची माहिती मिळते.
➡️ या 7 कागदपत्रांद्वारे स्वतःचा जमिनीवर मालकी हक्क करता येणार सिद्ध
ग्रामपंचायतीने निधी खर्च न केल्यास काय करावे?
- गावाचा विकास वेळेवर व्हावा यासाठी गावकऱ्यांनी ग्रामपंचायतीच्या निधी आणि खर्चावर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
- ‘ई-ग्राम स्वराज’ अ‍ॅपचा वापर करून प्रत्येक नागरिक आपल्या गावाच्या आर्थिक व्यवहारांची माहिती मिळवू शकतो.
- निधीचा योग्य वापर झाल्यास गावाचा विकास होईल आणि पारदर्शकता टिकून राहील.
- ग्रामपंचायत निधी खर्च करत नसेल तर गावकऱ्यांनी ग्रामसभेत प्रश्न विचारून जाब मागावा.
- तसेच, पंचायत समिती आणि जिल्हा परिषदेकडे तक्रार नोंदवता येते Grampanchayat Budget Passbook.
ग्रामपंचायत निधी खर्चाचे काही महत्त्वाचे मुद्दे :-
- ग्रामपंचायतीने निधी खर्च करताना विकासकामांना प्राधान्य द्यावे.
- निधीचा योग्य वापर करण्यासाठी गावकऱ्यांनी ग्रामपंचायतीला सहकार्य करावे.
- ग्रामपंचायतीच्या कामात पारदर्शकता असावी.
- ग्रामपंचायतीने नियमितपणे ग्रामसभा घेऊन गावकऱ्यांना विकासकामांची माहिती द्यावी.
- प्रत्येक नागरिकाने आपल्या हक्कासाठी जागरूक राहणे आवश्यक आहे.
